การให้มหาวิทยาลัยพัฒนาตามความเชี่ยวชาญของตน กล่าวง่าย ๆ คือ การให้มหาวิทยาลัยมีจุดเด่นของตัวเอง และพัฒนาทุกศาสตร์ที่เปิดสอนให้บูรณาการกับจุดเด่นนั้น ทั้งนี้เนื่องจากแนวคิดดังกล่าวจะช่วยให้มหาวิทยาลัยของไทยสามารถโดดเด่นได้ท่ามกลางการแข่งขันที่รุนแรงขึ้น ตัวอย่างจากต่างประเทศที่ผมเห็นว่า มหาวิทยาลัยเหล่านั้นประสบความสำเร็จในการสร้างจุดเด่นของตนเอง ซึ่งหลายแห่งเป็นมหาวิทยาลัยที่เพิ่งเปิดใหม่ แต่กลับมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักทั้งในกลุ่มผู้เรียนที่ต้องการแสวงหาทางเลือกใหม่ ๆ ในการศึกษา ดังที่นิตยสารนิวส์วีค ฉบับวันที่ 5 กันยายน 2005 ได้เสนอเรื่องนวัตกรรมของการขายจุดเด่นของมหาวิทยาลัยในรูปแบบต่าง ๆ ในประเทศสหรัฐอเมริกา
จุดเด่นด้านการสร้างบรรยากาศที่น่าอยู่และน่าเรียน ใน Paul Smith’s College ผู้เรียนจะรู้สึกว่าที่นี่เหมือนอยู่ในสถานตากอากาศ เพราะวิทยาลัยแห่งนี้ตั้งอยู่บนเขา เนื้อที่กว้างขวาง มีนักศึกษาเพียง 850 คน หลักสูตรที่เปิดสอนเป็นเรื่องที่ให้ความสนุกผ่อนคลายเช่น วิชาเดินทางไกลด้วยสกี หรือด้วยรองเท้าลุยหิมะจุดเด่นด้านการสร้างหลักสูตรนานาชาติ ใน Middlebury College วิทยาลัยแห่งนี้มีคณาจารย์ที่สามารถพูดและสอนภาษาต่างประเทศได้ถึง 9 ภาษา เช่น ภาษาอังกฤษ ภาษาอารบิค จีน ฝรั่งเศส เยอรมนี อิตาลี ญี่ปุ่น ฯลฯ อีกทั้งวิทยาลัยนี้มีอาจารย์ไปจัดหลักสูตรในต่างประเทศมากถึง 10 ประเทศจุดเด่นด้านการเรียนวิทยาศาสตร์ที่เข้าถึงแหล่งศึกษาที่หลากหลาย ใน University of California มีจุดเด่นที่การเรียนการสอนให้ความสำคัญในการให้นักศึกษาได้ทดลอง และเข้าถึงแหล่งความรู้ตามสถานที่ต่าง ๆ ที่หลากหลาย รวมถึงได้มีการเปิดสอนด้านวิทยาศาสตร์ในแขนงใหม่ ๆ เช่น การสังเคราะห์โมเลกุล ข้อมูลทางชีวภาพ เป็นต้น
ทางเลือกที่หลากหลายให้ผู้เรียนดังตัวอย่างข้างต้นนี้ เป็นแนวคิดที่อยู่บนฐานการจัดการอุดมศึกษาตามจุดแกร่งหรือตามที่ตนเองมีศักยภาพความพร้อม นับเป็นแนวคิดใหม่ที่มหาวิทยาลัยไทย ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นมหาวิทยาลัยที่มีหลากหลายคณะและสาขาวิชา ควรให้ความสนใจ หรือลองศึกษาจากต้นแบบเหล่านี้และนำมาประยุกต์ในการจัดการเรียนการสอนเพื่อสร้างจุดเด่นของตนขึ้นมา เพราะจะมีส่วนในการสร้างชื่อเสียงและดึงดูดผู้เรียนจากทั้งในและต่างประเทศทั่วโลกได้การเปิดเสรีการศึกษาที่จะกระทบต่อการศึกษาของไทย ทำให้การแข่งขันสูงขึ้น เนื่องจากจะมีมหาวิทยาลัยจากต่างประเทศเข้ามาเปิดสอนในประเทศ รวมถึงการให้อิสระกับผู้เรียนในการเลือกศึกษาต่อในประเทศคู้ค้าโดยไม่มีเงื่อนไขกีดกัน ส่งผลให้มหาวิทยาลัยต่าง ๆ จึงควรทบทวนจุดยืนและแนวทางในการจัดหลักสูตรการเรียนการสอน เพื่อดึงดูดใจทั้งผู้เรียนที่อยู่ในประเทศและต่างประเทศ และเป็นการสร้างความสามารถในการแข่งขันให้กับมหาวิทยาลัยเอง